 |
| A ribeira de Bolmente retratada polo Alfonso de Francos. |
Bolmente é unha parroquia xenuinamente ribeirá de Sober que linda con Barantes, Figueiroá e San Martiño de Anllo e, polo sul, co río Sil, nunha das zonas máis escarpadas do canón, onde as formas graníticas semellan cortadas a machado.
Desas ribeiras, sulcadas de camiños, os "bonimentinos" - xa que se soe dicir que o nome de Bolmente prodecede do antropónimo latino Bonimentius - expurgaron os recursos ao máximo: leña, mel, pesca, viño ou pedras para as moas dos muíños, ao tempo que nas zonas máis chas da parroquia pacían as vacas e medraba o pan.
Debe ser boa terra Bolmente, pois ben que duran as súas xentes, coma o meu bisavó, o Ci do Outeiro, que era ben pequeno pero tiña a forza de tres homes, o que fai pensar que por iso lle chamasen o Ci (de Cid), pero non: o Ci chamábanllo por mor dun defecto da fala que o facía cecear.
 |
| O Verao do Outeiro. |
Pero eu ao Ci non tiven o gusto de coñecelo, malia que case vive cen anos, e non puiden recoller del palabras do galego destas ribeiras, máis que as que me poidera legar o seu fillo, o Pepe do Outeiro, o Verao orixinal: tes porros (=larafuzas), non delubes os ollos, vou ir ao monte por un si-señor-non-señor (= un pau)... Neste caso, as palabras bonimentinas ofrecéunolas, sen querelo, a María do Taro, que naceu "no ano 20", como di toda orgullosa, e case nunca foi "aos médicos". Sentada coas ovellas unha tarde de fins de agosto contounos que moitas veces tiña ido ela apañar leña cara a Pena do Don Pedro, onde ían moitas veces o Demetrio e o Manolo aos polos da aghie (=aguia). Alá ía ela axudarlle ao Sindo do Taro, que mentras el apañaba e xuntaba ela o que facía era feixar (=xuntar a leña en mañizos). Logo, os dous traballaban na inchaia (=encher o carro, cos mañizos de leña, neste caso).
Díxonos tamén a María que cara a Pena de Don Pedro estaba a Fonte do Ledo e que para acceder á Casiña dos Ladrós se ía por un camiño dende o Colado das Pesqueiras, pero que hoxe estará todo tapado.
 |
| A Pena do Don Pedro. |
A María do Taro non fala con gheada, só pronuncia algunhas palabras con ela, e din que esta variante dialectal ten presenza aquí en Sober, nas parroquias de Anllo e Bolmente, por mor da influencia dos numerosos homes destas terras que ían á estila (=destilar o bagazo para facer augardente) cara Pontevedra ou á Costa da Morte. E pola influencia das mulleres que casaron con moitos deles e viñeron vivir aquí, engadiría eu.
A María do Taro só nos ofreceu dúas peras da pereira que hai no lameiro onde saca as ovellas a pacer porque seica aínda lles faltaba unha semana para estar no chete (=no punto), así que fomos para a casa coa promesa - incumprida aínda - de volver un día destes.
